› MIJN Sanderbout, "behoud is goud".

Om te voorkomen dat hun woningen worden gesloopt, schreven de bewoners van de wijk Sanderbout te Sittard een ideeënprijsvraag uit, waarin ze architecten en stedenbouwers opriepen een alternatief plan voor de wijk aan te dragen. Ons winnende ontwerp bevat drie ingrepen. Het deelgebied “Achtbunder” wordt door openbaar groen zachter terwijl de stedenbouwkundige structuur gehandhaafd blijft. Het nieuw te realiseren Gemmaplein moet het sociale karakter van de dorpskern versterken, en het renovatievoorstel voor de voormalig mijnwerkerswoningen vormen het derde deel van het plan. Per vier woningen worden de middelste twee samengevoegd. De buitenste twee worden vergroot via een aanbouw. Hiermee is er ruimte om de bestaande woningen te transformeren tot een levensloopbestendig model. Door het behoud van de mijnwerkerswoningen is ook de verwijzing naar de mijnbouw behouden gebleven. Het model accepteert onze bevolkingskrimp middels schaalvergroting en laat deze op organische wijze zijn intrede doen in de wijk.

prijsvraag	Bewonersinitiatief
locatie	Sanderbout em Achtbunder Sittard-Geleen
ontwerp	2010
resultaat	1e plaats

De Westelijke Mijnstreek werd ooit gedomineerd door Staatsmijn Maurits. Na de val van de mijnen werd de vuile mijnwerkerskledij omgeruild voor witte laboratoriumjassen. De enorme invloed van de mijnbouw is heden ten dage nog maar schaars terug te vinden in dit gebied. Zo is de wijk Sanderbout een goed bewaard gebleven stuk mijnwerkersverleden dat geconserveerd dient te worden voor het nageslacht. De situatie tussen het spoor zorgt ervoor dat de wijk geïsoleerd
ligt ten opzichte van de rest van Sittard. Een "dorpskern" ontbreekt. De Veestraat is de belangrijkste ader van Sanderbout en deelt de wijk in tweeën. Helaas verlaten steeds meer ondernemers dit gebied. De wijk is behoorlijk aan het vergrijzen en met het mogelijk wegvallen van de Augustinusschool zorgt dit ervoor dat starters wegblijven. Een groot gedeelte van de woningen voldoet, mede vanwege het geringe formaat en achterstallig onderhoud, niet meer aan het huidige wooncomfort. Een wildgroei aan uitbreidingen moet ervoor zorgen dat het woongenot nog enigszins wordt vergroot.

Maar hoe te werk gaan om deze wijk met zoveel potentie te behouden en te behoeden voor sloop?

Het huidige sociale karakter is "ons kent ons" en hier moet men niet te veel veranderingen in willen aanbrengen. "Behoud is goud" is te realiseren met minimale middelen. Het hergebruik van een woonhuis is de reinste vorm van "duurzaam bouwen". In het huidige voorstel zullen alleen enkele woningen moeten worden gesaneerd rondom de nieuw te realiseren dorpskern. Door diverse woningen samen te voegen zal het huidige woningbestand hooguit dalen van met circa 15 in "Sanderbout-Zuid" en zo'n 50 in "Achtbunder".

"Gemmaplein"
Het nieuw te realiseren Gemmaplein wordt de "huiskamer" van Sanderbout. De bestaande bomen blijven gehandhaafd. Aan het plein zijn de kerk, de pastorie, de Barbarazaal met buitenterras, de supermarkt en een nieuwe basisschool gesitueerd. Op het plein worden diverse parkeervoorzieningen gerealiseerd omringd door groene hagen. Het plein grenst aan de Veestraat die gekenmerkt wordt door zijn laanbeplanting.

Herstructurering "Achtbunder”
De kenmerkende kam-bebouwing van "Achtbunder" blijft in zijn geheel behouden. De dwarsbebouwing wordt gestript en opnieuw verdeeld in "twee-onder-één-kapwoningen". De tuinen worden met vier woningen samen geclusterd. Daar waar open plekken tussen de bouwblokken ontstaan worden parkeerhavens aangebracht die ervoor zorgen dat het huidige parkeren in de straat niet meer noodzakelijk is. De gehele aankleding van "Achtbunder" zal door openbaar groen, hagen en klinkerbestrating veel zachter overkomen waardoor er een woonerfkarakter zal heersen. De woningen liggen in het lagere koop of huursegment en zijn mede dankzij de nabijheid van de basisschool aantrekkelijk voor starters. Dit zorgt voor verjonging en behoud van Sanderbout.

Renovatie voormalige mijnwerkerswoningen
De woningen van "Sanderbout-Zuid" zullen in ere worden hersteld en worden voorzien van een seniorenprogramma. Dit houdt in dat iedere woning beschikt over een hoofdslaapkamer met badkamer op de begane grond. Uit een serie van vier worden de middelste twee woningen samengevoegd, de twee buitenste hebben de mogelijkheid om tussen de 5 á 7,5 m op één laag uit te breiden. In de achtertuin worden een drietal bergingen c.q. garages gerealiseerd die via de tuin toegankelijk zijn. De intentie is dat de meeste bewoners tijdens de renovatie kunnen blijven wonen en hun oude dag kunnen slijten in hun eigen vertrouwde omgeving die van alle gemakken is voorzien.